Η μετάφραση και η διερμηνεία είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, δηλαδή της πολυγλωσσικής και διαπολιτισμικής επικοινωνίας. Όμως, ακόμα και αν έχουν κάποια κοινά στοιχεία, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η διαφορά μεταξύ τους μπορεί να συνοψιστεί γραφικά με την ακόλουθη εξίσωση:
μετάφραση : γραπτή = διερμηνεία : προφορική
Με άλλα λόγια, ο μεταφραστής μετατρέπει ένα γραπτό μήνυμα από μια γλώσσα-πηγή σε μια γλώσσα-στόχο (πάλι σε γραπτή μορφή), ενώ ο διερμηνέας μεταφέρει προφορικά ένα προφορικό μήνυμα.
Η διερμηνεία, περισσότερο από τη μετάφραση, είναι ένας κλάδος που απέχει πολύ από το να είναι ευρέως γνωστός. Οι διερμηνείς το βλέπουν στην καθημερινή τους ζωή όταν τους ρωτάνε πως βγάζουν το ψωμί τους. Πολύ συχνά τους μπερδεύουν με ηθοποιούς (τόσες φορές οι διερμηνείς έχουν απογοητεύσει τους ανθρώπους οι οποίοι τους ρωτάνε σε ποια ταινία έχουν πρωταγωνιστεί!). Για αυτό αναγκαζόμαστε να εξηγούμε το επάγγελμα μας ως «προφορική μετάφραση». Όμως αυτό δεν βοηθάει στην περίπτωση της ταυτόχρονης διερμηνείας και αποτελεί παράδοξο να μιλάμε για «ταυτόχρονους μεταφραστές» (κυριολεκτικώς, κάποιος που, κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας, γράφει σε άλλη γλώσσα όλα όσα λέγονται)!
Ωστόσο, αφήνοντας την μορφή (γραπτή ή προφορική) στην άκρη, η μετάφραση και η διερμηνεία έχουν πολύ παρόμοιους πυλώνες και βασικές αρχές.
Αυτοί οι δύο κλάδοι δεν είναι η λέξη προς λέξη μετάφραση (γραπτή και προφορική). Η λειτουργία τους είναι να μεταφέρουν ένα μήνυμα από μια λεγόμενη γλώσσα-πηγή σε μια γλώσσα-στόχο. Όντως, στην περίπτωση της μετάφρασης, το verbatim (δηλαδή η λέξη προς λέξη μετάφραση) θα οδηγούσε τον μεταφραστή να κολλάει πάρα πολύ στο κείμενο-πηγή με αποτέλεσμα ένα φτωχό και δυσνόητο κείμενο-στόχο. Κατά συνέπεια, ο αναγνώστης-στόχος θα καταλάβανε ότι διαβάζει μια μετάφραση.
Ένας από τους στόχους της μετάφρασης και της διερμηνείας – και ίσως ο λόγος που οι άνθρωποι αγνοούν αυτούς τους δύο κλάδους ή δεν τους εκτιμούν αρκετά – είναι να παραμείνει ο μεταφραστής/διερμηνέας αόρατος και απαρατήρητος. Εάν το κοινό-στόχος δεν συνειδητοποιεί ότι αυτό που διαβάζει ή ακούει είναι μετάφραση/διερμηνεία, τότε ο μεταφραστής/διερμηνέας έκανε τη δουλειά του επιτυχώς.
Τέλος, ένα άλλο κοινό στοιχείο που έχουν η μετάφραση και η διερμηνεία είναι η συνιστώμενη αλλά δύσκολη ισορροπία μεταξύ του να είναι πιστός ο μεταφραστής/διερμηνέας και στο πρωτότυπο κείμενο και στο κείμενο-στόχο. Αυτό το αξίωμα μπορεί να παρουσιαστεί με τον χρυσό κανόνα της μετάφρασης του Valentín García Yebra:
“Ο χρυσός κανόνας για κάθε μετάφραση είναι, κατά την κρίση μου, να πει κανείς ό, τι πρωτότυπο λέει, να μην πει αυτό που το πρωτότυπο δεν λέει, και να το πει με τον πιο ιδιωματικό τρόπο και με τη φυσικότητα την οποία επιτρέπει η γλώσσα στην οποία μεταφράζει κανείς.”
